انتخاب نوع بیهوشی، کاملاً وابسته به بیمار، بیماریهای زمینهای و نوع عمل جراحی است. ازاینرو متخصص بیهوشی وضعیت پزشکی و سابقه بیمار را بررسی کرده تا داروی بیهوشی مناسب بیمار برای جراحی انتخاب کند.
داروهای بیهوشی در چهار دسته بیحسکننده موضعی، بیحسکننده منطقهای، بیهوشی عمومی و داروهای آرامشبخش تقسیمبندی میشوند و یکی از شیوههای رایج استفاده از آنها تزریق داخل وریدی است؛ انواع بیهوش کنندههای داخل وریدی عبارت از پروپوفول، کتامین و اتومیدیت هستند.
ترکیبات بیهوش کنندههای داخل وریدی سبب از بین رفتن سریع هوشیاری میشوند اما بیهوشی و شلی عضلات ایجادشده، کافی نیست. به همین دلیل این ترکیبات بهندرت بهتنهایی مصرف میشوند مگر در عملیات جراحی کوچک و کوتاه.
پروپوفول رایجترین داروی بیهوشی عمومی است. در دوزهای پایینتر، خواب را القا میکند درحالیکه به بیمار اجازه میدهد، نفس خود را ادامه بدهد. متخصص بیهوشی اغلب این دارو را علاوه بر داروهای ضد اضطراب و ضد درد استفاده میکند. در دوزهای بالاتر نیز پروپوفول یک تضعیفکننده تنفسی عمیق بوده و ممکن است برای ایجاد بیهوشی برای لولهگذاری (قرار دادن لوله تنفسی) و سایر روشهای جراحی استفاده شود.
پروپوفول در آندوسکوپی و کولونوسکوپی
بر اساس گزارشها و مقالات بخش کلینیک آندوسکوپی در آمریکای شمالی، پروپوفول در بیهوشی باهدف آندوسکوپی به خاطر اثر سریع و عمق مناسب از بیهوشی و همینطور نیمهعمر کوتاهش (8-2 دقیقه) بسیار کاربرد دارد.
در آندوسکوپی با پروپوفول در مقایسه با میدازولام، بیمار در زمان کوتاهتری بعد از آندوسکوپی به هوش میآید و متخصصین آندوسکوپی از متخصص بیهوشی تجویز این دارو را درخواست میکنند.
در مطالعهای که 9 هزار و 152 نفر تحت آندوسکوپی قرار گرفتند حین استفاده از پروپوفول، فقط سه مورد آپنه تنفسی، سه مورد اسپاسم حنجره و یک مورد آسپیراسیون رخداده است که با مصرف ماسک تنفسی این اتفاق رخ نخواهد داد.
در مورد کولونوسکوپی نیز پروپوفول نسبت به میدازولام به خاطر برگشت سریعتر هوشیاری مورد رضایت بیماران بوده است.
همچنین در مطالعهای دیگر بر روی 66 نفر، اثر بیهوشی و ضد دردی حین کولونوسکوپی با مصرف پروپوفول+آلفنتانیل با مصرف ترکیب دیازپام+پتی دین مقایسه شد و نتیجه این بود که ترکیب پروپوفول+آلفنتانیل موجب بیهوشی سبکتر، درد کمتر و به هوش آمدن سریعتر میشود.
پروپوفول نسبت به داروهای تینوپنتال نیز دارای مزایای مهمی است، بهخصوص برای برخی اقدامات پزشکی مانند رخدادهای اورژانسی؛ پروپوفول در این مواقع خیلی سریعتر بیهوشی ایجاد میکند زیرا سریعتر وارد مغز شده و خواص ضد تهوعی دارد. علاوه بر اینها بیمار پس از به هوش آمدن سریعتر میتواند، غذا بخورد و به حال عادی برگردد.
به گزارش یک مجله علوم پزشکی در کشور کره، پروپوفول در بسیاری از کشورها در کودکان کمتر از 3 سال منع مصرف دارد ولی در یک مطالعه بالینی در کشور کره بر روی 249 کودک زیر ۳ ساله، نشان داده شد که اثربخشی و ایمنی این دارو در کودکان کمتر از 3 سال که تحت جراحی قرار میگیرند، بیشتر است.
در این پژوهش گروهی از کودکان که با پروپوفول بیهوش شدهاند نسبت به گروهی که داروهای بیهوشی دیگری دریافت کرده بودند، دچار افت فشارخون کمتری شدهاند و در مدتزمان کمتری به هوش آمدهاند و اضطراب کمتری در آنها رخداده است.