دیالیز برای بیماران کلیوی حیاتی است، اما روش‌های متداول مانند همودیالیز (HD) چالش‌هایی مانند حذف ناکامل سموم، افت فشار خون، و ناراحتی بیمار را به همراه دارند. در این میان، تکنیکی جدید به نام همودیافیلتراسیون متناوب (I-HDF) با ترکیب همودیالیز و فیلتراسیون، تحولی در بهبود وضعیت بیماران ایجاد کرده است. این روش با استفاده از مایع دیالیز فوق‌خالص، اثرات جانبی دیالیز را کاهش داده و کیفیت زندگی بیماران را بهبود می‌بخشد.

چگونه I-HDF عمل می‌کند؟

یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های I-HDF، روش تزریق و فیلتراسیون متناوب آن است که تنظیم دقیق‌تری را برای بدن بیمار فراهم می‌کند.

🔹 تزریق‌های مکرر و زمان‌بندی ‌شده:

در هر جلسه دیالیز، بین 1‌ تا 6 لیتر مایع دیالیز فوق‌خالص با توجه به وضعیت بالینی بیمار به خون تزریق شده و سپس همان مقدار از بدن خارج می‌شود. این تزریق‌ 7 مرحله و در فواصل 30 دقیقه‌ای انجام شده و باعث تعادل بهتر مایعات بدن می‌شود.

🔹 مدیریت حجم خون و جلوگیری از افت فشار:

یکی از مهم‌ترین مزایای I-HDF این است که فشار خون را به طور طبیعی تنظیم کرده و از افت ناگهانی آن جلوگیری می‌کند. در روش‌های مرسوم دیالیز، حجم زیادی از مایعات یک‌باره از بدن خارج می‌شود که بدن فرصت جبران آن را ندارد، اما در I-HDF، مایعات به صورت تدریجی و کنترل‌شده جایگزین و حذف می‌شوند.

🔹 زمان‌بندی تزریق‌ها:

اولین تزریق: 30 دقیقه پس از شروع دیالیز

آخرین تزریق: 30 دقیقه پیش از پایان درمان

کل حجم تزریق در هر جلسه: حداکثر 6 لیتر

چرا I-HDF یک پیشرفت قابل توجه است؟

روش I-HDF چندین مزیت کلیدی نسبت به روش‌های مرسوم دیالیز دارد:

✅ حذف قوی‌تر سموم: برخلاف همودیالیز که در دفع مواد با وزن مولکولی بالا محدودیت دارد، I-HDF  می‌تواند سموم پیچیده‌تری مانند β2-MG و α1-MG را حذف کند که نقش مهمی در التهاب، خارش و بیماری‌های همراه دارند.

✅ کاهش افت فشار خون: (IDH)  یکی از مشکلات بزرگ دیالیز، افت ناگهانی فشار خون است که منجر به ضعف، سرگیجه و حتی بیهوشی می‌شود. در I-HDF، تزریق‌های متناوب مایع دیالیز فوق‌خالص باعث تعادل فشار خون و کاهش نوسانات آن می‌شود.

✅ بهبود وضعیت پوست و جلوگیری از خارش: بسیاری از بیماران دیالیزی از خشکی و خارش شدید پوست رنج می‌برند که ناشی از تجمع سموم در بدن است. این روش با حذف بهتر املاح مانند β2-MG، از این عارضه جلوگیری می‌کند.

✅ بهبود تعادل مایعات و حفظ پلاسما:

در روش‌های متداول، حذف سریع مایعات بدن باعث کاهش حجم پلاسما شده و بدن فرصت جبران آن را ندارد.             اما در   I-HDF، مایعات به‌طور متناوب و کنترل‌شده از بدن خارج شده و جایگزین می‌شوند. این فرآیند باعث می‌شود که پلاسما به‌طور طبیعی و مداوم جایگزین شود و بیمار دچار کم‌آبی یا تغییرات ناگهانی حجم خون نشود.

✅ افزایش سرعت پر شدن مجدد پلاسما (Plasma Refill Rate - PRR):

یکی از مشکلات رایج در روش های مرسوم دیالیز ، کاهش سریع حجم خون است که باعث ضعف و افت فشار خون می‌شود. اما در I-HDF، پلاسما به‌طور پیوسته از مایع میان‌بافتی به درون رگ‌ها بازمی‌گردد و بدن زمان کافی برای تنظیم حجم خون دارد. این ویژگی باعث پایداری بهتر فشار خون و جلوگیری از احساس ضعف و سرگیجه در بیماران می‌شود.

✅ کاهش التهاب و بهبود گردش خون محیطی: استفاده از مایع دیالیز فوق‌خالص التهاب را کاهش داده و موجب بهبود عملکرد رگ‌ها و افزایش گردش خون می‌شود. این موضوع به ویژه در بیماران با مشکلات عروقی و دیابتی اهمیت زیادی دارد.

✅ بهبود بقا و کاهش مرگ‌ومیر: مطالعات نشان داده‌اند که بیماران تحت درمان با I-HDF نسبت به روش‌های متداول، طول عمر بیشتری دارند و کمتر دچار مشکلات قلبی و عروقی می‌شوند.

نتیجه‌گیری: چرا I-HDF انتخابی برتر برای بیماران دیالیزی است؟

✅ افزایش طول عمر بیماران: روش I-HDF باعث کاهش مرگ‌ومیر و افزایش کیفیت زندگی بیماران می‌شود.

✅ کاهش افت فشار خون و مشکلات مرتبط: این روش پایداری فشار خون را حفظ کرده و نیاز به مداخلات پزشکی را کاهش می‌دهد.

✅ بهبود وضعیت تغذیه‌ای بیماران: کاهش نشت آلبومین باعث حفظ سلامت بیماران، به‌ویژه سالمندان، می‌شود.

✅ افزایش کارایی دیالیز و حذف سموم خطرناک: روش I-HDF عملکرد بهتری نسبت به سایر روش های مرسوم همودیالیز در دفع سموم دارد.

✅ حفظ تعادل پلاسما و مایعات بدن: با تنظیم دقیق پر شدن مجدد پلاسما (PRR)، بدن دچار تغییرات ناگهانی در حجم خون نمی‌شود.

بنابراین، I-HDF یک گام بزرگ در مسیر بهبود دیالیز و ارتقای کیفیت زندگی بیماران کلیوی است.